28/10/2025
Bài cúng tất niên là nghi lễ cuối năm vô cùng quan trọng, thể hiện lòng thành kính tạ ơn Thần linh và mời Tổ tiên về nhà đón Tết. Để thực hiện đúng và trọn vẹn, gia chủ cần nắm rõ bài văn khấn chuẩn cho từng nơi cúng, giờ cúng tốt và những điều kiêng kỵ cần tránh. Bài viết sau của VietPower sẽ cung cấp chi tiết tất cả các thông tin này, giúp bạn thực hiện lễ cúng tất niên một cách đầy đủ và trọn vẹn nhất.
Mục lục
Giới thiệu về lễ cúng tất niên & bài cúng
Bài cúng tất niên là phần không thể thiếu trong nghi lễ cúng cuối năm, giúp gia chủ bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và các vị thần linh. Đây là thời điểm quan trọng để gia đình tổng kết một năm đã qua, cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng và bình an.
Lễ cúng tất niên không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần, cùng nhau nhìn lại những thành công, khó khăn trong năm và gửi lời cảm ơn tới những người đã đồng hành. Sự chuẩn bị chu đáo từ mâm cỗ đến lời khấn sẽ giúp không khí thêm ấm cúng và trang trọng.
Bên cạnh đó, việc đọc bài cúng đúng nghi thức còn giúp duy trì nét văn hóa truyền thống, giữ gìn giá trị tinh thần và tạo cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Đây cũng là cơ hội để mỗi người trong gia đình thể hiện lòng biết ơn và hy vọng vào những điều tốt đẹp phía trước.
Mẫu bài cúng tất niên đầy đủ từ A-Z
Lễ cúng tất niên là nghi thức quan trọng, đánh dấu kết thúc một năm cũ và mở ra một năm mới với nhiều may mắn, bình an. Chuẩn bị bài cúng tất niên đầy đủ, đúng nghi thức không chỉ thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và các vị thần linh mà còn giúp gia đình, cơ quan hoặc doanh nghiệp cầu mong một năm mới thịnh vượng, tài lộc dồi dào.
1. Bài cúng chuẩn cho Gia đình (Trong nhà – Cúng Gia Tiên và Thần Linh)
Bài cúng này được thực hiện tại bàn thờ gia tiên, thể hiện lòng kính trọng đối với cả Thần linh cai quản khu vực và Tổ tiên.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần, Bản Gia Táo Quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ (Họ của gia chủ): [Họ]
Hôm nay là ngày [Ngày] tháng Chạp năm [Năm Âm lịch].
Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên gia chủ], sinh năm [Năm sinh/Tuổi].
Ngụ tại: [Địa chỉ cụ thể nơi ở].
Trước án kính cẩn thưa trình:
Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới. Nay là ngày Tất niên, chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa Tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Cúi xin chư vị Tôn thần, liệt vị Gia Tiên, bản xứ Tiền Hậu Chủ Hương linh giáng lâm án tọa, phủ thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin các Ngài phù hộ độ trì cho toàn gia lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành. Mọi người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù – Dương trợ, sở nguyện tòng tâm.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
2. Bài cúng Ngoài trời (Trước sân, trước nhà – Cúng Trời Đất và Quan Thần Linh)
Lễ cúng này thường được thực hiện ở khoảng sân trống, hướng ra ngoài trời, mục đích chính là cúng Trời Đất và các vị Quan Thần Linh cai quản.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày [Ngày] tháng Chạp năm [Năm Âm lịch].
Tín chủ (chúng) con là: [Họ tên gia chủ], sinh năm [Năm sinh/Tuổi].
Ngụ tại: [Địa chỉ cụ thể nơi ở].
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình:
Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới. Hôm nay là ngày Tất niên, chúng con cùng toàn thể gia quyến thành tâm sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa Tôn thần để tạ ơn trong suốt một năm qua.
Chúng con kính lạy, cúi xin chư vị Tôn thần chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Cúi xin các Ngài phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con bước sang năm mới vạn sự hanh thông, mọi việc thuận lợi, lộc tài tăng tiến, an khang thịnh vượng.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
3. Bài cúng Cơ quan / Công ty (Cúng Thổ Địa và Thần Tài)
Bài cúng này thường được thực hiện tại bàn Thần Tài – Thổ Địa của công ty hoặc trước cửa chính của cơ quan.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
Con kính lạy các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long Mạch, Tài Thần.
Hôm nay là ngày [Ngày] tháng Chạp năm [Năm Âm lịch].
Tín chủ con là: [Họ tên người đại diện công ty/cơ quan].
Đại diện cho: [Tên Công ty/Cơ quan].
Ngụ tại: [Địa chỉ Công ty/Cơ quan].
Trước án kính cẩn thưa trình:
Năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến. Tín chủ con cùng toàn thể nhân viên công ty thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân trà quả, dâng lên trước án để sửa lễ Tất niên cuối năm.
Qua một năm làm việc, chúng con xin dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho công ty/cơ quan chúng con được mọi sự an lành, công việc làm ăn luôn được suôn sẻ, phát đạt, tài lộc dồi dào.
Chúng con lễ bạc lòng thành, trước xin kính lễ tạ ơn, sau cúi xin chư vị Thần linh tiếp tục chứng giám, độ trì phù hộ cho toàn thể cán bộ, lãnh đạo cùng anh chị em nhân viên công ty bước sang năm mới sức khỏe dồi dào, vạn sự hanh thông, kinh doanh thuận lợi, đắc tài sai lộc, vạn cát an khang.
Dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-Di-Đà Phật! (3 lần, 3 lạy)
Hướng dẫn cách đọc bài cúng tất niên
Để buổi lễ Tất niên diễn ra trang trọng và thành kính, việc đọc bài cúng cần tuân thủ một số nguyên tắc về thái độ và giọng điệu. Dưới đây là các bước hướng dẫn chi tiết để gia chủ thực hiện nghi thức khấn bái một cách hoàn chỉnh nhất.
1. Chuẩn bị trước khi khấn bái
Trước khi bắt đầu đọc văn khấn, gia chủ (người đại diện cúng) cần đảm bảo các bước chuẩn bị sau:
- Trang phục chỉnh tề: Gia chủ nên mặc trang phục lịch sự, sạch sẽ, thể hiện lòng thành kính.
- Thắp hương và đèn: Sau khi mâm cỗ được bày biện đầy đủ, gia chủ thắp nến hoặc đèn trên bàn thờ, sau đó thắp hương (thường là ba nén).
- Thái độ Trang nghiêm: Đứng thẳng trước án thờ, giữ tâm tĩnh lặng và tập trung vào mục đích của buổi lễ.
- Vái lạy: Thực hiện vái lạy ba hoặc bốn lạy (tùy theo truyền thống gia đình) trước bàn thờ để bắt đầu nghi thức.
2. Cách đọc văn khấn và thực hiện nghi thức
Khi đã sẵn sàng, gia chủ tiến hành đọc bài cúng theo nguyên tắc sau:
- Giọng điệu: Giọng đọc phải trang nghiêm, thành kính, rõ ràng và chậm rãi. Giọng không cần quá lớn nhưng phải đủ nghe, thể hiện sự tôn trọng tuyệt đối với các vị Thần linh và Tổ tiên.
- Tốc độ: Đọc chậm rãi, có nhấn nhá ở các danh xưng quan trọng như Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Kim Niên Đương cai Thái Tuế và các lời cầu khấn cuối cùng. Điều này giúp các đấng bề trên nghe rõ lời thỉnh cầu và chứng giám cho lòng thành.
- Thao tác: Đọc to, rõ ràng phần thông tin cá nhân (Họ tên, Địa chỉ, Ngày tháng, Họ tộc) đã điền trước để khẳng định danh tính người khấn.
3. Kết thúc và thụ lộc
Nghi thức khấn bái chỉ hoàn tất sau khi thực hiện các bước sau đây:
- Bái tạ: Sau khi đọc hết bài cúng, gia chủ cúi lạy ba lạy (hoặc bốn lạy) để hoàn tất nghi thức bái tạ, tỏ lòng tri ân.
- Chờ hương tàn: Chờ cho đến khi nén hương đã cháy được khoảng một nửa hoặc hai phần ba.
- Hóa vàng mã: Mang giấy tiền, vàng mã (và Văn Khấn) đi hóa (đốt) ở nơi sạch sẽ.
- Hạ lễ: Cuối cùng, xin phép Tổ tiên và Thần linh hạ mâm lễ để gia đình cùng nhau thụ lộc (thưởng thức cỗ Tất niên). Việc thụ lộc là hành động chia sẻ may mắn và kết nối tình thân.
Giờ cúng tất niên & thời điểm tốt
Lễ cúng tất niên (tức hoàn tất một năm) mang ý nghĩa kết thúc năm cũ và đón chào năm mới. Về mặt thời gian, phong tục truyền thống có quy định rõ ràng, nhưng các chuyên gia phong thủy cũng gợi ý thêm những khung giờ đẹp để gia chủ lựa chọn.
1. Thời điểm truyền thống quan trọng nhất
Theo phong tục cổ truyền Việt Nam, thời điểm lý tưởng và quan trọng nhất để cúng tất niên chính là buổi chiều tối của ngày cuối cùng trong năm âm lịch.
- Ngày cuối năm: Là ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc ngày 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu).
- Khung giờ: Lễ cúng thường diễn ra vào buổi chiều để kịp hoàn tất nghi lễ, hạ mâm cỗ và cả gia đình cùng nhau dùng bữa cơm tất niên cuối cùng của năm, trước khi bước sang thời khắc giao thừa.
Việc cúng vào thời điểm này mang ý nghĩa sum họp, thể hiện sự tiễn biệt năm cũ và mời tổ tiên về nhà ăn tết cùng con cháu.
2. Các ngày tốt được khuyến khích cúng sớm
Trong cuộc sống hiện đại, nhiều gia đình hoặc cơ quan, công ty thường chọn cúng tất niên sớm hơn để thuận tiện cho việc sắp xếp lịch trình. Các chuyên gia phong thủy thường gợi ý một số ngày đẹp trong tháng Chạp để thực hiện nghi lễ:
- Ngày 26 tháng Chạp: Đây là ngày tốt để cúng sớm, giúp gia đình có thêm thời gian chuẩn bị các công việc khác.
- Ngày 28 tháng Chạp: Cũng là một ngày đẹp, thích hợp để tổ chức lễ tất niên tại công ty hoặc gia đình.
- Ngày 29 tháng Chạp: Đây là ngày được ưu tiên thứ hai sau ngày 30 tết (nếu có), rất tốt để làm lễ cúng.
3. Giờ tốt theo khung giờ hoàng đạo
Nếu gia chủ muốn cúng vào ngày sớm hơn hoặc muốn chọn giờ hoàng đạo trong ngày 29, 30 tết để tăng thêm sự may mắn, có thể tham khảo các khung giờ đẹp (thường rơi vào giờ Lục Diệu và Ngọc Đường) sau:
- Buổi sáng sớm (5 giờ – 7 giờ): Đây là giờ Minh Đường hoặc Ngọc Đường, thích hợp để cúng khai lễ.
- Buổi trưa (11 giờ – 13 giờ): Giờ Ngọ, thường là giờ tốt theo quan niệm dân gian, thích hợp cho việc cúng tại gia đình.
- Buổi chiều (13 giờ – 15 giờ hoặc 17 giờ – 19 giờ): Đây là khung giờ lý tưởng nhất theo truyền thống, thường rơi vào giờ Bảo Quang hoặc Ngọc Đường, vừa đẹp về phong thủy vừa đúng với thời điểm “tất” (hết) niên.
- Lưu ý quan trọng: Dù cúng vào ngày nào hay giờ nào, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành tâm của gia chủ và gia đình, thể hiện sự tri ân đối với tổ tiên và thần linh đã phù hộ suốt một năm.
Những lưu ý & điều kiêng kỵ khi cúng tất niên
Để lễ cúng tất niên diễn ra trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính tuyệt đối và mang lại may mắn, bình an cho năm mới, gia chủ cần lưu ý một số điều quan trọng và tránh những điều kiêng kỵ sau:
1. Những lưu ý cần thiết
Có nhiều điểm gia chủ cần đặc biệt chú trọng trong khâu chuẩn bị và thực hiện lễ cúng để đảm bảo sự trang nghiêm, tươm tất cho ngày tất niên.
- Lễ cúng phải trước bữa ăn: Mâm cỗ cúng tất niên phải được dâng cúng và khấn bái trước khi cả gia đình ngồi vào mâm cơm tất niên để mời thần linh và tổ tiên thụ hưởng.
- Trang phục người hành lễ: Người đại diện đứng khấn cần mặc trang phục lịch sự, gọn gàng và sạch sẽ để thể hiện sự tôn trọng với bề trên.
- Chuẩn bị chu đáo mâm cúng: Dù mâm cúng thịnh soạn hay đơn giản, lễ vật phải được chuẩn bị tươm tất, sạch sẽ và phải có đủ những vật phẩm cần thiết theo phong tục (như hương, hoa, mâm ngũ quả, đèn nến).
- Dọn dẹp bàn thờ: Lễ cúng tất niên phải được thực hiện sau khi gia đình đã lau dọn sạch sẽ bàn thờ, bao sái bát hương và trang hoàng nhà cửa, thể hiện sự tiễn đưa năm cũ và đón năm mới tinh tươm.
- Sử dụng hoa và quả thật: Chỉ nên dùng hoa tươi, quả tươi để dâng cúng. Việc dùng hoa giả, quả nhựa được xem là không thành tâm và đại kỵ trong các lễ cúng quan trọng.
2. Những điều kiêng kỵ nên tránh
Trong suốt quá trình hành lễ và cả bữa cơm tất niên, gia chủ và mọi thành viên cần tuyệt đối tránh những điều sau để không rước điều xui xẻo hay thiếu tôn kính.
- Kiêng kỵ đùa cợt, ồn ào: Tuyệt đối không được cười đùa, nói chuyện quá to, nói tục, chửi bậy trong lúc hành lễ vì điều này bị coi là bất kính, thiếu nghiêm túc với thần linh và tổ tiên.
- Kiêng làm đổ vỡ: Phải hết sức cẩn thận, tránh làm đổ vỡ bát đĩa, ly chén hoặc bất cứ đồ vật nào trên bàn thờ, mâm cỗ. Dân gian quan niệm đổ vỡ báo hiệu sự chia ly, không may mắn trong năm mới.
- Kiêng cãi vã trong gia đình: Bữa cơm tất niên là dịp sum họp, đoàn tụ, nên cần giữ không khí vui vẻ, hòa thuận. Tuyệt đối tránh tranh cãi, mắng mỏ, giận hờn để không mang lại vận xấu cho gia đình trong năm tới.
- Kiêng gọi tên trẻ nhỏ: Theo quan niệm dân gian, trong thời điểm cuối năm, các hồn ma có thể theo tổ tiên về nhà. Do đó, nên tránh gọi to tên trẻ nhỏ (đặc biệt là trẻ yếu bóng vía) trong lúc cúng.
- Kiêng nói những điều buồn bã: Trong bữa ăn cuối năm, chỉ nên nói những chuyện vui vẻ, tích cực và chúc nhau những điều tốt lành. Tránh nhắc đến những điều không may, bệnh tật, khó khăn của năm cũ.
Lễ cúng tất niên không chỉ là nghi thức tiễn biệt năm cũ mà còn là khoảnh khắc thiêng liêng. Chuẩn bị chu đáo bài cúng tất niên và thực hiện nghi lễ với lòng thành kính chính là cách tốt nhất để gia đình tiễn biệt những điều không may, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Tổ tiên, Thần linh, và cùng nhau đón chào một năm mới an khang, thịnh vượng. Chúc bạn có một mùa Tết đoàn viên và ấm áp.
Thông tin liên hệ:
- Website: https://viet-power.vn/
- Hotline: 0867.12.8688
- Email: contact@v-holdings.vn
- Địa chỉ:
- Trụ sở: Tầng 5, Toà HQ Building, 193C Bà Triệu, Phường Hai Bà Trưng, Hà Nội
- Chi nhánh: Tòa nhà Vincom Center – 72 Lê Thánh Tôn – P. Bến Nghé – Quận 1 – TP. HCM
- Fanpage: https://www.facebook.com/Vietpowerteambuilding
